เข้าใจเรื่องเอ็นไหล่ฉีกขาด(Rotator Cuff Tear) และแนวทางการรักษา
เอ็นไหล่ฉีกขาดคืออะไร?
เคยรู้สึกปวดไหล่เวลายกแขนหรือขยับตัวบ้างไหม? อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของ "เอ็นไหล่ฉีกขาด" ซึ่งเกิดจากการบาดเจ็บหรือการเสื่อมสภาพของเส้นเอ็นรอบ ๆ ข้อไหล่ ส่งผลให้เราใช้แขนยกของ หรือทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ยากขึ้น
สาเหตุที่ทำให้เอ็นไหล่ฉีกขาด
การล้ม กระแทก หรือยกของหนัก
การใช้ไหล่ซ้ำ ๆ โดยเฉพาะงานที่ต้องยกแขนขึ้นสูง เช่น นักกีฬา หรือช่างฝีมือ
ความเสื่อมตามอายุ
สัญญาณที่บอกว่าเอ็นไหล่อาจมีปัญหา
ปวดไหล่ตอนกลางคืน หรือตอนขยับแขน
ยกของหรือใช้แขนลำบากขึ้น
ขยับแขนแล้วมีเสียง "ป๊อก" หรือรู้สึกติดขัด
เข้าใจเรื่องเอ็นไหล่ฉีกขาด และแนวทางการรักษา
วิธีรักษาเอ็นไหล่ฉีกขาด ต้องผ่าตัดหรือไม่?
ถ้าคุณมีอาการเอ็นไหล่ฉีกขาด อย่าเพิ่งตกใจ! มีทางเลือกในการรักษาหลายวิธีขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของอาการ
ทางเลือกที่ไม่ต้องผ่าตัด
- หากอาการไม่รุนแรง หรือคุณยังไม่ต้องการเข้ารับการผ่าตัด อาจลองวิธีเหล่านี้ก่อน:
- กายภาพบำบัด ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อรอบไหล่ให้แข็งแรงขึ้นและลดอาการปวด
- ยาแก้ปวดและลดอักเสบ เช่น Ibuprofen หรือยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs)
- ฉีดยาสเตียรอยด์ เพื่อลดอาการอักเสบในกรณีที่ปวดมาก (แต่ไม่ควรใช้บ่อย)
- Pain Intervention Radiofrequency Ablation (RF) ใช้คลื่นวิทยุช่วยลดสัญญาณปวดที่เส้นประสาท เหมาะสำหรับผู้ที่ปวดเรื้อรังและยังไม่ต้องการผ่าตัด
- Platelet-Rich Plasma (PRP) Therapy ใช้พลาสมาที่อุดมด้วยเกล็ดเลือดช่วยฟื้นฟูเอ็นไหล่ ใช้ที่คล้องแขน (Sling) ลดการเคลื่อนไหวของไหล่ในช่วงที่มีอาการอักเสบ
เมื่อไหร่ที่ควรพิจารณาการผ่าตัด?
หากรอยฉีกขาดใหญ่จนการรักษาแบบอื่นไม่ได้ผล แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัด โดยมี 2 วิธีหลักคือ:
- การผ่าตัดหัวไหล่แบบส่องกล้อง (Arthroscopic Surgery) ใช้กล้องขนาดเล็กซ่อมแซมเอ็นผ่านแผลเล็ก ๆ ทำให้ฟื้นตัวเร็ว ลดการบาดเจ็บของเนื้อเยื่อโดยรอบ เหมาะสำหรับรอยฉีกขาดขนาดเล็กถึงปานกลาง
- การผ่าตัดแบบเปิด (Open Surgery) เหมาะสำหรับรอยฉีกขาดขนาดใหญ่ที่ต้องการการเย็บซ่อมแซมที่แข็งแรงขึ้น โดยแพทย์อาจต้องตัดแต่งกระดูก Acromion หรือเสริมเอ็นด้วยเนื้อเยื่อพิเศษ (Xenograft) หากคุณภาพของเอ็นไม่ดี
การผ่าตัดเสริมเอ็น (Tendon Graft Surgery) ใช้เนื้อเยื่อพิเศษช่วยเสริมในกรณีที่เอ็นฉีกขาดมากและไม่สามารถเย็บติดได้
ขั้นตอนการผ่าตัด
1. เตรียมตัวก่อนผ่าตัด ผู้ป่วยต้องงดอาหารก่อนผ่าตัด และเตรียมตัวให้พร้อมกับการดมยาสลบ
2. การผ่าตัด ใช้เทคนิคที่เหมาะสมกับขนาดของรอยฉีกขาด แพทย์จะเย็บเอ็นเข้ากับกระดูกโดยใช้ไหมเย็บพิเศษ
3. ดูแลหลังผ่าตัด ใช้ผ้าพยุงแขน (Sling) ลดการเคลื่อนไหวของไหล่ในช่วงแรก และเริ่มกายภาพบำบัดหลังจากนั้น
เตรียมตัวอย่างไรถ้าต้องผ่าตัด?
- งดอาหารและน้ำดื่มก่อนผ่าตัด
- หยุดยาบางชนิดตามแพทย์แนะนำ
- อาบน้ำด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อก่อนวันผ่าตัด
- เตรียมเสื้อผ้าที่ใส่ง่าย และขนของใช้จำเป็น
- พักผ่อนให้เพียงพอ และเตรียมใจให้สบาย!
ดูแลตัวเองหลังผ่าตัดให้ฟื้นตัวไว
สัปดาห์ที่ 0-6: ใช้ที่คล้องแขน หลีกเลี่ยงการใช้ไหล่ และเริ่มทำกายภาพเบื้องต้น
สัปดาห์ที่ 6-12: เริ่มขยับแขนเอง ฝึกออกกำลังกายเพิ่มขึ้น
สัปดาห์ที่ 12-24: เพิ่มความแข็งแรงของไหล่ และอาจเริ่มว่ายน้ำหรือออกกำลังกายเบา ๆ
6-12 เดือน: ฟื้นตัวเต็มที่ กลับไปทำกิจกรรมปกติได้
ข้อควรระวัง เมื่อไหร่ที่ต้องรีบพบแพทย์?
ปวดไหล่รุนแรงผิดปกติ
แผลบวม แดง มีหนอง
ไหล่ติดแข็ง ขยับไม่ได้
แขนอ่อนแรงหรือมีอาการชารุนแรง
สรุปง่ายๆ
การรักษาเอ็นไหล่ฉีกขาดมีหลายวิธี หากอาการไม่รุนแรง อาจเลือกการรักษาแบบไม่ผ่าตัดก่อน เช่น กายภาพบำบัด PRP หรือ RF แต่ถ้าเอ็นฉีกขาดใหญ่ อาจจำเป็นต้องผ่าตัด การดูแลตัวเองหลังการรักษาเป็นสิ่งสำคัญ อย่าลืมออกกำลังกายสม่ำเสมอ และปรึกษาแพทย์หากมีอาการผิดปกติ!
หากคุณหรือคนใกล้ตัวมีอาการปวดไหล่ อย่ารอช้า รีบหาทางรักษาเพื่อให้ไหล่กลับมาแข็งแรงและใช้งานได้ดีอีกครั้ง