ถอดรหัสอาการปวดคอ โดยทีมแพทย์ โรงพยาบาลเซเปี้ยนซ์ (Sapiens Pain Hospital)
ถอดรหัสอาการปวดคอ: เจาะลึกสาเหตุและการบำบัดด้วยนวัตกรรมทางการแพทย์ยุคใหม่
โดยทีมแพทย์ โรงพยาบาลเซเปี้ยนซ์ (Sapiens Pain Hospital)
อาการปวดคอ (Neck pain) เป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อย โดยส่วนใหญ่สัมพันธ์กับการเสื่อมของโครงสร้างกระดูกสันหลังส่วนคอ กล้ามเนื้อ และข้อต่อ หรือเกิดจากท่าทางที่ไม่เหมาะสมเป็นเวลานาน
1) สาเหตุสำคัญของอาการปวดคอ
- กล้ามเนื้อและเอ็นตึง/อักเสบจากท่าทาง (myofascial strain)
- ข้อต่อส่วนคอเสื่อม (cervical facet arthropathy)
- หมอนรองกระดูกคอเสื่อม/กดรากประสาท (cervical disc herniation radiculopathy)
- ภาวะตีบแคบของโพรงสันหลังคอ (cervical spinal stenosis)
- อุบัติเหตุเหวี่ยงคอ (whiplash-associated disorder)
- สาเหตุอันตราย (red flags): การติดเชื้อ มะเร็ง กระดูกหัก โรคหลอดเลือด
2) การประเมินและการตรวจภาพวินิจฉัย
เริ่มจากซักประวัติ ตรวจร่างกาย และคัดกรอง red flags แนวทาง American College of Radiology (ACR) ชี้ว่า การเอกซเรย์หรือ MRI ไม่จำเป็นเสมอไปในระยะแรก ยกเว้นมีอาการทางระบบประสาทชัดเจน อุบัติเหตุแรง หรือสงสัยภาวะอันตราย
ผังแนวทางดูแลปวดคอ ตั้งแต่คัดกรอง ไปจนถึงการรักษาเฉพาะทาง
3) การรักษาแนวแรกที่แนะนำ
- ให้ความรู้และปรับพฤติกรรม: จัดท่านั่งและระดับหน้าจอ หลีกเลี่ยงก้มคอนาน ๆ พักยืดเหยียดสม่ำเสมอ
- ยาลดปวดทั่วไป: acetaminophen / NSAIDs ตามความเหมาะสม
- กายภาพบำบัดตามแนวทาง JOSPT/APTA: โปรแกรมออกกำลังกายเสริมคอ-สะบัก การดัดข้อต่อ (manual therapy) และแบบฝึกควบคุมการเคลื่อนไหว ซึ่งมีหลักฐานสนับสนุน
4) การรักษาเฉพาะทางที่ทันสมัยและนิยมในสหรัฐอเมริกา
4.1 Selective Nerve Root Block / Cervical Epidural Steroid Injectionเหมาะกับผู้ป่วยที่มี radiculopathy ปวดร้าวลงแขนจากรากประสาทถูกกด เพื่อลดการอักเสบ บรรเทาปวดระยะสั้นถึงกลาง และเอื้อให้ทำกายภาพได้เต็มที่ ทำภายใต้ C-arm เพื่อความแม่นยำ
4.2 Medial Branch Block Radiofrequency Neurotomy (RFA) สำหรับปวดจากข้อต่อคอ (facet)
เริ่มด้วยบล็อกวินิจฉัยเส้นประสาทสาขาสื่อกลาง หากตอบสนองดีจึงพิจารณา RFA เพื่อหยุดสัญญาณปวดเฉพาะจุด รายงานสหสาขาวิชาชีพระดับนานาชาติสนับสนุนประสิทธิผลในผู้ป่วยที่คัดกรองเหมาะสม
4.3 การผ่าตัดสมัยใหม่: ACDF และ Cervical Disc Arthroplasty (CDA)
เมื่อรักษาแบบไม่ผ่าตัดไม่ดีขึ้นและมีหลักฐานกดรากประสาท ศัลยแพทย์อาจเลือก ACDF หรือใส่หมอนรองกระดูกเทียม (CDA). งานติดตามระยะยาวในสหรัฐรายงานว่า CDA ให้ผลลัพธ์โดยรวมดีและลดโอกาสผ่าตัดซ้ำในบางกลุ่มผู้ป่วย
5) ความปลอดภัยและการใช้ยาอย่างรับผิดชอบ
หลีกเลี่ยงการใช้โอปิออยด์ระยะยาวในปวดคอที่ไม่รุนแรง เน้นการรักษาแบบผสมผสาน (multimodal) ร่วมกับการฟื้นฟูสมรรถภาพ การนอนหลับ และสุขภาวะจิตใจ
6) เมื่อใดควรพบแพทย์เฉพาะทางทันที
อ่อนแรงมากขึ้น ชาแบบลาม/เสียการควบคุมการขับถ่าย, มีไข้/น้ำหนักลดเร็ว, อุบัติเหตุรุนแรง, หรือปวดต่อเนื่อง มากกว่า 6-8 สัปดาห์แม้ดูแลตนเองอย่างเหมาะสม
อ้างอิง
ACR Appropriateness Criteria®: Cervical Pain or Cervical Radiculopathy (Review/Update 20242025)
Blanpied PR, et al. JOSPT Clinical Practice Guidelines: Neck Pain Revision 2017
Hurley RW, et al. Consensus practice guidelines on interventions for cervical spine (facet) joint pain. Pain Med. 2021
NASS Clinical Guideline: Diagnosis and Treatment of Cervical Radiculopathy from Degenerative Disorders
Nunley PD, et al. Ten-year outcomes: Cervical Disc Arthroplasty vs ACDF (Mobi-C). Int J Spine Surg. 2023
ASIPP Evidence-based guidelines on facet joint interventions (2020)
