การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลัง คืออะไร?

          อาการปวดหลังเรื้อรังเป็นปัญหาสุขภาพที่หลายคนมองว่ากลายเป็นเรื่องปกติของชีวิต ไม่สนใจ ไม่เข้าถึงวิธีการรักษาที่ถูกต้อง จนบ่อยครั้งกลายเป็นอาการปวดหลังเรื้อรัง และต้องเข้ารับการรักษา บางคนถึงกับต้องเข้ารับการผ่าตัด การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังก็เป็นหนึ่งในวิธีการรักษาในแผนปัจจุบัน เป็นวิธีการที่แพทย์เฉพาะทางใช้แก้ปัญหาอาการปวดเรื้อรังที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาทั่วไป โดยไม่ต้องผ่าตัด ไม่ต้องนอนโรงพยาบาลนาน และให้ผลการรักษาที่มีประสิทธิภาพ บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับวิธีการรักษาฉีดยาสเตียรอยด์ และเหตุผลว่าทำไมวิธีการนี้ถึงกลายเป็นทางเลือกที่ดีให้กับคุณได้

การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังคืออะไร?

          การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลัง เป็นวิธีการรักษาทางเลือกหนึ่งที่ไม่ต้องผ่าตัด วัตถุประสงค์เพื่อบรรเทาอาการปวดคอร้าวลงแขน และอาการปวดร้าวลงขา ซึ่งมักมีสาเหตุจากหมอนรองกระดูกเคลื่อนกดทับเส้นประสาท ซึ่งปกติแล้วอาการปวดเหล่านี้มักดีขึ้นได้เองภายใน 4-6 สัปดาห์ แต่ในกรณีที่มีอาการปวดรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน 

แพทย์จะบรรเทาอาการปวดโดยการฉีดยาฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลัง ช่องนี้เป็นบริเวณที่อยู่ระหว่างกระดูกสันหลังกับไขสันหลังและเส้นประสาท การฉีดยาเข้าไปในตำแหน่งนี้จะช่วยลดการอักเสบและอาการบวมรอบๆ เส้นประสาทที่ถูกกดทับหรือระคายเคือง ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของอาการปวด การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังมีเป้าหมายเพื่อลดการอักเสบของเส้นประสาท ซึ่งอาจเกิดจากภาวะต่างๆ การลดการอักเสบนี้จะช่วยบรรเทาอาการปวด ทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปทำกิจกรรมต่างๆ และเข้าร่วมการทำกายภาพบำบัดได้ดีขึ้น

กลไกลการระงับความเจ็บปวดของการฉีดสเตียรอยด์

ยาสเตียรอยด์ที่ฉีดเข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังออกฤทธิ์โดยตรงที่บริเวณเส้นประสาทที่มีการอักเสบหรือถูกกดทับ ซึ่งเป็นต้นเหตุของอาการปวด กลไกหลักคือการลดการอักเสบได้ และช่วยบรรเทาอาการปวดและความรู้สึกไม่สบายที่เกิดจากภาวะต่างๆ ตัวยาสเตียรอยด์ หรือคอร์ติโคสเตียรอยด์สังเคราะห์ เป็นสารที่เลียนแบบการทำงานของฮอร์โมนคอร์ติซอลที่ร่างกายสร้างขึ้นตามธรรมชาติ มีคุณสมบัติลดการอักเสบได้ เมื่อฉีดเข้าไปยังตำแหน่งเป้าหมาย ยาจะทำงานผ่านกลไกหลายอย่างเพื่อควบคุมการอักเสบและระงับปวด

• ยับยั้งสารเคมีกระตุ้นการอักเสบ : สเตียรอยด์ช่วยยับยั้งการหลั่งสารเคมีบางชนิด จากหมอนรองกระดูกที่เสื่อมหรือเคลื่อน ซึ่งสารเหล่านี้สามารถกระตุ้นใยประสาทให้เกิดอาการปวดได้
  
  
• ลดการสร้างสารสื่อกลางการอักเสบ : ยาจะจำกัดการผลิตสารสื่อกลางที่ทำให้เกิดการอักเสบและความเจ็บปวดทำให้ช่วยลดอาการบวมและความเจ็บปวดลงได้
  
  
• ลดสัญญาณประสาทที่ส่งความเจ็บปวด : สเตียรอยด์ช่วยกดหรือลดทอนสัญญาณความเจ็บปวดที่ส่งออกมาจากเส้นประสาทที่กำลังอักเสบ ระคายเคือง หรือถูกกดทับ

ผู้ที่เหมาะสมจะได้รับการฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลัง

การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังเป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพสำหรับอาการปวดจากภาวะทางกระดูกสันหลังบางประเภท อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ทุกคนที่มีอาการปวดหลังจะเหมาะสมกับวิธีนี้ แพทย์จะพิจารณาจากสาเหตุของอาการปวด ความรุนแรง ประวัติการรักษา และสภาพร่างกายโดยรวมของผู้ป่วย เพื่อประเมินว่าการฉีดสเตียรอยด์เป็นทางเลือกที่เหมาะสมและปลอดภัยหรือไม่ การตัดสินใจเลือกวิธีการรักษานี้ขึ้นอยู่กับการประเมินอย่างรอบคอบโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ 

กลุ่มที่เหมาะสมสำหรับการฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลัง

• ปวดคอร้าวลงแขน (Cervical Radiculopathy) : ผู้ที่มีอาการปวดคอและปวดร้าวไปยังแขน อันเนื่องมาจากการกดทับเส้นประสาทบริเวณคอ อาจเป็นผลมาจากการเสื่อมของหมอนรองกระดูกหรือกระดูกงอก การฉีดสเตียรอยด์สามารถช่วยลดการอักเสบและบรรเทาอาการปวดได้
  
  
• ปวดหลังร้าวลงขา (Lumbar Radiculopathy) : ผู้ที่มีอาการปวดหลังและปวดร้าวลงขา ซึ่งมักมีสาเหตุมาจากการกดทับเส้นประสาทบริเวณหลังส่วนล่าง อาจเกิดจากหมอนรองกระดูกเคลื่อนหรือภาวะช่องกระดูกสันหลังตีบแคบ การฉีดสเตียรอยด์สามารถช่วยลดอาการปวดที่เกิดจากการอักเสบของเส้นประสาทได้
  
  
• ช่องกระดูกสันหลังตีบแคบ กดทับรากประสาท (Spinal Stenosis) : ภาวะที่ช่องกระดูกสันหลังแคบลง ทำให้เกิดการกดทับเส้นประสาทและนำไปสู่อาการปวด ชา หรืออ่อนแรงที่ขา สเตียรอยด์จะช่วยลดการอักเสบรอบเส้นประสาทที่ถูกกดทับ บรรเทาอาการปวดและช่วยให้ผู้ป่วยกลับมาทำกิจกรรมได้ดีขึ้น
  
  
• กระดูกสันหลังเคลื่อน กดทับรากประสาท (Spondylolisthesis) : ภาวะที่กระดูกสันหลังชิ้นหนึ่งเลื่อนไปข้างหน้า ทำให้เกิดการกดทับเส้นประสาท การฉีดสเตียรอยด์สามารถช่วยลดการอักเสบและอาการบวมรอบกระดูกสันหลังที่เคลื่อน ทำให้ลดแรงกดบนเส้นประสาท
  
  
• อาการปวดลงขา หลังจากที่มีการผ่าตัดหลังไปแล้ว (Postlaminectomy Pain Syndrome) : หรือที่เรียกว่า Failed Back Surgery Syndrome คืออาการปวดเรื้อรังที่เกิดขึ้นหลังจากการผ่าตัดกระดูกสันหลัง การฉีดสเตียรอยด์สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดที่เกิดจากการอักเสบหรือการระคายเคืองของเส้นประสาทหลังการผ่าตัดได้
  
  
• ปวดรากประสาทที่มีสาเหตุอื่นๆ :  กระดูกสันหลังคด (Scoliosis) ภาวะกระดูกสันหลังหักและยุบตัวลงมา (Compression Fracture of Vertebra), ซีสต์ที่ข้อกระดูกสันหลัง (Facet Cyst), รากประสาทอักเสบ (Radiculitis) ซึ่งสเตียรอยด์จะเข้าไปช่วยลดการอักเสบบริเวณเส้นประสาทที่ถูกกดทับ
  
  
• ปวดรากประสาทจากงูสวัด (Post-herpetic Neuralgia) : อาการปวดเรื้อรังที่เกิดขึ้นหลังจากเป็นงูสวัด ซึ่งเกิดจากการที่เชื้อไวรัสทำลายเส้นประสาท การฉีดสเตียรอยด์อาจช่วยลดการอักเสบและบรรเทาอาการปวดได้ในบางกรณี
  

กลุ่มที่ไม่เหมาะสมสำหรับการฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลัง

• การติดเชื้อ : ผู้ที่มีการติดเชื้อในกระแสเลือด หรือมีการติดเชื้อบริเวณผิวหนังที่จะทำการฉีด ไม่สามารถเข้ารับการฉีดได้ เนื่องจากมีความเสี่ยงที่เชื้อโรคจะแพร่กระจายไปยังช่องโพรงกระดูกสันหลัง
  
  
• ภาวะเลือดออกผิดปกติ : ผู้ที่มีปัญหาเลือดออกง่ายผิดปกติ หรือผู้ที่ไม่สามารถหยุดยาต้านการแข็งตัวของเลือด (ยาละลายลิ่มเลือด) ได้ตามระยะเวลาที่แพทย์กำหนดก่อนการฉีด มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะเลือดออกในช่องโพรงกระดูกสันหลัง
  
  
• ผู้มีประวัติแพ้ยา : ผู้ที่ทราบว่ามีประวัติแพ้ยาชาเฉพาะที่ หรือแพ้ยาสเตียรอยด์ ถือเป็นข้อห้ามในการรับการรักษาด้วยวิธีนี้
  
  
• ผู้ที่ตั้งครรภ์ : โดยทั่วไปมักหลีกเลี่ยงการฉีดยาในระหว่างตั้งครรภ์ เนื่องจากต้องใช้เครื่องเอกซเรย์ฟลูออโรสโคป (Fluoroscopy) เพื่อนำวิถีการฉีด ซึ่งอาจส่งผลต่อทารกในครรภ์ได้ อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่จำเป็น แพทย์อาจพิจารณาใช้เครื่องอัลตราซาวด์นำวิถีแทนได้
  
  
• อาการอ่อนแรงอย่างรุนแรง : แม้ว่าการฉีดยาอาจช่วยลดอาการชาหรืออ่อนแรงเล็กน้อยที่เกิดจากการอักเสบของเส้นประสาทได้ แต่หากผู้ป่วยมีอาการแขนหรือขาอ่อนแรงอย่างชัดเจน หรืออาการอ่อนแรงแย่ลงอย่างรวดเร็ว อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงการกดทับเส้นประสาทอย่างรุนแรง ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการประเมินและรักษาด้วยวิธีอื่นอย่างเร่งด่วน
  
  
• กลุ่มอาการ Cauda Equina : การมีปัญหาในการควบคุมการปัสสาวะหรืออุจจาระ หรือมีอาการชาบริเวณรอบทวารหนักและอวัยวะเพศ อาจเป็นสัญญาณของกลุ่มอาการ Cauda Equina ซึ่งเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่เกิดจากการกดทับกลุ่มรากประสาทส่วนปลายอย่างรุนแรง และจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดฉุกเฉิน ไม่ใช่การฉีดสเตียรอยด์
  
  
• ภาวะไขสันหลังที่คอถูกกดทับ (Cervical Myelopathy) : ผู้ที่มีภาวะไขสันหลังส่วนคอถูกกดทับจากหมอนรองกระดูกเคลื่อน หรือกระดูกคอเสื่อมอย่างรุนแรง มักจำเป็นต้องได้รับการประเมินและพิจารณาการรักษาโดยศัลยแพทย์ระบบประสาท ซึ่งการฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังอาจไม่ใช่วิธีการรักษาหลัก
  

สรุป

การฉีดสเตียรอยด์เข้าช่องโพรงกระดูกสันหลังเป็นทางเลือกในการรักษาอาการปวดจากโรคกระดูกสันหลังที่มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในกรณีที่อาการปวดเกิดจากการอักเสบและการกดทับของเส้นประสาท วิธีการนี้ช่วยให้ยาสเตียรอยด์ซึ่งมีฤทธิ์ลดการอักเสบเข้าถึงบริเวณที่มีการอักเสบได้โดยตรง ทำให้ใช้ขนาดยาน้อยกว่าการรับประทานและลดผลข้างเคียงต่อระบบอื่นๆ ของร่างกาย

แม้ว่าการฉีดสเตียรอยด์จะเป็นหัตถการที่ค่อนข้างปลอดภัยเมื่อทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ แต่ก็มีความเสี่ยงและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้ การเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมสำหรับแต่ละบุคคลควรพิจารณาจากปัจจัยหลายประการ รวมถึงความพร้อมและความต้องการของผู้ป่วยด้วย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสมนี้เป็นสิ่งที่ดีที่สุดที่ควรทำ